دلایل بالا رفتن دور موتور خودرو می‌تواند به مواردی مثل خرابی دریچه گاز، نقص در سنسورهای موتور، مشکل در سیستم سوخت رسانی یا حتی ایرادات مکانیکی مربوط باشد. این مسئله نه تنها باعث آزار راننده می‌شود بلکه در صورت بی‌توجهی می‌تواند به خرابی‌های پرهزینه منجر شود.
در این مطلب از سایت ماشین ران قرار است به طور کامل این دلایل را بررسی کنیم و راهکارهایی برای پیشگیری یا رفع آنها ارائه دهیم. پس اگر می‌خواهید بدانید چرا دور موتور خودرویتان بالا می‌رود و چه باید کرد، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
بالا رفتن دور موتور چیست؟
دور موتور یا همان RPM (Revolutions Per Minute) نشان‌دهنده تعداد چرخش میل‌لنگ موتور در هر دقیقه است. به طور طبیعی، دور موتور باید متناسب با فشار پدال گاز و شرایط رانندگی تغییر کند. اما زمانی که دور موتور بدون فشار دادن گاز یا به صورت غیرعادی بالا می‌رود، اصطلاحا می‌گویند موتور «گاز می‌خورد» یا دور موتور بالا می‌رود.
این وضعیت می‌تواند ناشی از مشکلات برقی، مکانیکی یا تنظیمات نادرست سیستم سوخت و هوا باشد و در صورت بی‌توجهی به قطعات مختلف خودرو آسیب برساند. استفاده از لوازم یدکی رونیز باعث افزایش طول عمر خودرو و کاهش هزینه‌های تعمیر می‌شود. این قطعات باکیفیت و اصلی، نصب آسان و استاندارد دارند و خیال شما را از هر جهت راحت می‌کنند.
دلایل بالا رفتن دور موتور
بالا رفتن غیرعادی دور موتور خودرو همیشه یک هشدار است که نباید نادیده گرفته شود. این اتفاق می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و اگر به موقع بررسی نشود، احتمال آسیب‌های جدی‌تر به موتور وجود دارد. مهمترین دلایل بالا رفتن دور موتور خودرو عبارت‌اند از:
1.کثیفی یا خرابی دریچه گاز
دریچه گاز میزان ورود هوا به موتور را کنترل می‌کند. اگر این قطعه به مرور زمان کثیف شود یا دچار خرابی شود، مقدار هوای ورودی بیشتر از حد استاندارد خواهد بود و همین باعث افزایش دور موتور می‌شود. در چنین شرایطی معمولا با شست‌وشوی دریچه گاز مشکل برطرف می‌شود، اما اگر موتور برقی یا سنسور دریچه گاز آسیب دیده باشد، نیاز به تعویض خواهد داشت.
اگر به دنبال خرید لوازم یدکی ماکسیما هستید، این قطعات با دوام بالا و کیفیت تضمینی، گزینه‌ای ایده‌آل برای تعمیر و نگهداری خودروی شما هستند. طراحی دقیق آنها بهترین عملکرد را در طولانی مدت ارائه می‌دهد و ایمنی خودرویتان را تضمین می‌کند.
2.خرابی استپر موتور (Idle Control Valve)
استپر موتور وظیفه دارد در حالت درجا (بدون فشردن پدال گاز) دور موتور را در حالت نرمال نگه دارد. اگر استپر خراب شود یا گیر کند، موتور به طور خودکار دور بیشتری می‌گیرد. خیلی از رانندگان هنگام روشن کردن خودرو یا توقف در ترافیک این مشکل را تجربه می‌کنند.
تمیز کردن یا تعویض استپر معمولا راه حل این مشکل است. با انتخاب لوازم یدکی مزدا 3 نیو، می‌توانید از کیفیت و طول عمر بالای قطعات خودروی خود مطمئن باشید. این لوازم با استانداردهای روز دنیا سازگار بوده و راندمان خودرو را بهبود می‌بخشند و نگهداری و تعویض آسان آنها باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود.
3.نشتی هوا در منیفولد یا شیلنگ ها
اگر در شیلنگ‌های هوا یا منیفولد نشتی ایجاد شود، هوا بدون اندازه‌گیری وارد موتور می‌شود. این ورود غیرمجاز هوا باعث می‌شود ECU برای جبران، سوخت بیشتری تزریق کند و در نتیجه دور موتور بالا برود. نشتی هوا معمولا با صدای سوت یا تغییر غیرعادی در صدای موتور همراه است.
4.ایرادات سیستم سوخت رسانی
اگر انژکتورها کثیف یا خراب باشند، سوخت به درستی پاشش نمی‌شود و موتور دچار ناهماهنگی می‌گردد. همچنین خرابی پمپ بنزین یا فیلتر سوخت مسدود نیز می‌تواند باعث تغییر در دور موتور شود. این مشکلات معمولا با لرزش موتور و کاهش راندمان سوخت همراه است.
علائم بالا رفتن دور موتور خودرو
بالا بودن دور موتور ماشین یک هشدار مهم است و معمولا پیش از خرابی جدی، خودش را با نشانه‌هایی به راننده نشان می‌دهد. شناخت این علائم به شما کمک می‌کند سریع‌تر مشکل را تشخیص دهید و از هزینه‌های سنگین جلوگیری کنید.
- بالا بودن دور موتور در حالت درجا (Idle)
- گاز خوردن بی‌دلیل خودرو
- افزایش مصرف سوخت
- لرزش موتور یا صدای غیرعادی
- شتاب گیری نامناسب
بالا بودن دور موتور در حالت درجا (Idle)
در حالت عادی وقتی خودرو درجا کار می‌کند، عقربه دور موتور باید روی عددی بین ۷۰۰ تا ۹۰۰ دور در دقیقه قرار بگیرد. اگر مشاهده کردید که حتی بدون فشار گاز، دور موتور بالای ۱۲۰۰ یا بیشتر است، این یک نشانه روشن از وجود مشکل در استپر موتور، دریچه گاز یا سنسورهاست. ادامه دار شدن این وضعیت باعث فشار مضاعف به موتور و افزایش مصرف سوخت خواهد شد.
گاز خوردن بی دلیل خودرو
گاهی خودرو به طور ناگهانی و بدون فشردن پدال گاز شروع به افزایش دور می‌کند. این حالت بیشتر در زمان توقف پشت چراغ قرمز یا هنگام استارت صبحگاهی دیده می‌شود. علت معمولا خرابی سنسور TPS (موقعیت دریچه گاز) یا گیرکردن دریچه گاز است. اگر این مشکل نادیده گرفته شود، می‌تواند به شتاب گیری ناخواسته و حتی خطر در رانندگی منجر شود.
افزایش مصرف سوخت موتور
زمانی که دور موتور بیش از حد بالا باشد، ECU تصور می‌کند موتور نیاز به سوخت بیشتری دارد و میزان تزریق بنزین را زیاد می‌کند. همین موضوع باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود. اگر اخیرا متوجه شده‌اید که مصرف بنزین خودروی شما بیشتر از حالت معمول شده، بهتر است دور موتور و عوامل مرتبط با آن را بررسی کنید.
لرزش موتور یا صدای غیرعادی
افزایش دور موتور می‌تواند تعادل عملکرد موتور را بر هم بزند. این موضوع معمولا با لرزش‌های محسوس در کابین یا صداهای غیرعادی از موتور همراه است. برای مثال، صدای سوت یا هوای اضافی می‌تواند نشانه نشتی هوا در منیفولد یا شیلنگ‌ها باشد. در این شرایط نه‌تنها رانندگی سخت‌تر می‌شود، بلکه احتمال آسیب دیدن قطعات داخلی موتور هم وجود دارد.
شتاب گیری نامناسب
اگر متوجه شدید با وجود بالا رفتن عقربه دور موتور، خودرو شتاب کافی ندارد، احتمالا مشکل از سیستم کلاچ (در خودروهای دنده‌ای) یا گیربکس (در خودروهای اتوماتیک) است. این حالت زمانی رخ می‌دهد که انتقال قدرت از موتور به چرخ‌ها به درستی انجام نمی‌شود و فقط موتور بی‌دلیل دور می‌گیرد.
خطرات بالا رفتن دور موتور ماشین
بالا رفتن غیر عادی دور موتور فقط یک ایراد ساده نیست، بلکه می‌تواند به مرور زمان خسارت‌های جدی به موتور و دیگر بخش‌های خودرو وارد کند. نادیده گرفتن این مشکل باعث کاهش عمر مفید قطعات و حتی هزینه‌های سنگین تعمیر خواهد شد. مهمترین خطرات عبارت‌اند از:
- افزایش مصرف سوخت
- استهلاک شدید قطعات موتور
- آسیب به صفحه کلاچ یا گیربکس
- بالا رفتن دمای موتور و احتمال جوش آوردن
- کاهش شتاب و عملکرد نامناسب خودرو
- افزایش آلودگی و آلایندگی خروجی اگزوز
علت بالا بودن دور موتور در حالت خلاص
بالا رفتن دور موتور در حالت خلاص معمولا نشانه‌ای است از وجود مشکل در سیستم کنترل هوا و سوخت موتور. اگر این وضعیت نادیده گرفته شود، می‌تواند باعث آسیب به موتور و افزایش مصرف سوخت شود. در ادامه به دلیل بالا بودن دور موتور هنگام استارت می‌پردازیم.
- خرابی یا گیر کردن استپر موتور (Idle Control Valve)
استپر موتور وظیفه دارد دور موتور را در حالت درجا یا خلاص ثابت نگه دارد. اگر استپر گیر کند یا موتور کثیف شود، دور موتور بالا می‌رود. تمیز کردن یا تعویض استپر معمولا مشکل را حل می‌کند. رانندگان اغلب این حالت را هنگام توقف پشت چراغ قرمز یا استارت صبحگاهی تجربه می‌کنند.
- کثیفی یا خرابی دریچه گاز (Throttle Body)
دریچه گاز میزان هوای ورودی به موتور را تنظیم می‌کند. اگر این قطعه کثیف شود یا سنسورهای مربوط به آن خراب شوند، هوا بیش از حد وارد موتور شده و دور موتور افزایش می‌یابد. شست و شوی دریچه گاز یا تعویض سنسور مرتبط معمولا مشکل را برطرف می‌کند.
- مشکلات نرم افزاری یا سخت افزاری ECU
ECU مغز خودرو است و تمامی عملکرد موتور را کنترل می‌کند. خرابی نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری این قطعه باعث می‌شود فرمان‌های اشتباه به موتور ارسال شود و دور موتور غیرعادی بالا برود. در این حالت معمولا اتصال خودرو به دستگاه دیاگ برای بررسی خطاها ضروری است.
علت بالا رفتن دور موتور در حالت درجا
بالا رفتن دور موتور وقتی خودرو در حالت درجا کار می‌کند، یکی از مشکلات رایج است که می‌تواند به مرور زمان باعث آسیب به موتور و افزایش مصرف سوخت شود. عوامل اصلی عبارت‌اند از:
- خرابی یا گیر کردن استپر موتور (Idle Control Valve)
استپر موتور مسئول تنظیم دور موتور در حالت درجا است. اگر این قطعه کثیف، گیر کرده یا خراب باشد، دور موتور افزایش می‌یابد. این مشکل معمولا با لرزش موتور یا صدای غیرعادی همراه است.
- خرابی یا کثیفی دریچه گاز (Throttle Body)
دریچه گاز وظیفه کنترل جریان هوا به موتور را دارد. اگر دریچه کثیف شود یا سنسورهای مرتبط خراب باشند، هوا بیش از حد وارد موتور شده و باعث بالا رفتن دور موتور می‌شود.
- نشتی هوا در منیفولد یا شیلنگ های ورودی هوا
هوای اضافی که از شیلنگ‌های خراب یا منیفولد نشت می‌کند، باعث می‌شود ECU سوخت بیشتری تزریق کند و دور موتور بالا رود. این مشکل گاهی با صدای سوت همراه است.
علت گاز خوردن خودرو
گاز خوردن ناخواسته خودرو زمانی اتفاق می‌افتد که موتور بدون فشردن پدال گاز، دور می‌گیرد. این مشکل معمولا ناشی از خرابی یا کثیفی دریچه گاز (Throttle Body)، استپر موتور (Idle Control Valve) یا ایراد در سنسور TPS است. همچنین نشتی هوا در منیفولد یا شیلنگ‌ها و مشکلات نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری ECU می‌تواند باعث این وضعیت شود. گاز خوردن خودرو نه تنها مصرف سوخت را افزایش می‌دهد، بلکه خطرات ایمنی در ترافیک و هنگام توقف ایجاد می‌کند.
جمع‌بندی
همان‌طور که دیدید، دلایل بالا رفتن دور موتور خودرو می‌تواند ناشی از عوامل متعددی مانند مشکلات سیستم سوخت رسانی، دریچه گاز، سنسورها یا حتی ایرادات مکانیکی باشد. شناخت این دلایل به شما کمک می‌کند سریع‌تر مشکل را شناسایی و از بروز خسارت‌های جدی‌تر جلوگیری کنید.
اگر شما هم تجربه‌ای در این زمینه داشته‌اید یا سوالی برایتان پیش آمده، خوشحال می‌شویم آن را در بخش نظرات با ما و دیگر کاربران ماشین ران به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
- چرا دور موتور خودرو در حالت درجا بالا می‌رود؟
- این مشکل معمولا به دلیل خرابی سنسور دور موتور، کثیفی دریچه گاز، نشتی هوا از منیفولد یا خرابی استپر موتور رخ می‌دهد. بهتر است ابتدا دریچه گاز و استپر را تمیز کنید و در صورت ادامه مشکل به مکانیک مراجعه کنید.
- آیا خرابی کلاچ می‌تواند باعث بالا رفتن دور موتور شود؟
- بله. در خودروهای دنده‌ای اگر صفحه کلاچ تمام شده یا دچار لیز خوردگی باشد، با فشردن پدال گاز دور موتور بالا می‌رود ولی خودرو شتاب لازم را نمی‌گیرد. این نشانه‌ای از نیاز به تعویض کلاچ است.
- بالا رفتن غیرعادی دور موتور در زمان سرد بودن خودرو طبیعی است؟
- تا حدی بله. هنگام روشن کردن خودرو در هوای سرد، ECU برای گرم کردن موتور دور را کمی بالاتر نگه می‌دارد. اما اگر این وضعیت بیش از چند دقیقه ادامه پیدا کند، نشان‌دهنده وجود مشکل در سنسورها یا سیستم سوخت رسانی است.
- آیا مشکلات برقی می‌تواند باعث بالا رفتن دور موتور شود؟
- بله. خرابی سنسور دریچه گاز (TPS)، سنسور هوا (MAF/MAP) یا اختلال در ECU می‌تواند باعث ارسال اطلاعات اشتباه و بالا رفتن بی‌دلیل دور موتور شود. در این شرایط بهتر است خودرو به دستگاه دیاگ متصل شود تا مشکل دقیق شناسایی گردد.
